«Ζεν» είναι η ιαπωνική προφορά της κινέζικης λέξης «τσαν», που προέρχεται από το σανσκριτικό «dhyana» και σημαίνει «διαλογισμός». Αν και το Ζεν προέρχεται από τον Βουδισμό και κατά κύριο λόγο οι διδάσκαλοί του είναι Βουδιστές μοναχοί, δεν πρόκειται για θεοφιλοσοφία, ούτε για θρησκευτικά διδάγματα. Όπως και το Ταο, το Ζεν δεν μπορεί να εξηγηθεί με λίγες λέξεις. Η καλλίτερη επεξήγηση που μπορεί να δοθεί εν συντομία είναι ότι το Ζεν:
– είναι περισσότερο συμπεριφορά παρά πίστη
– είναι η γαλήνη που επέρχεται όταν γίνεσαι ένα με μια οντότητα άλλη, εκτός του εαυτού σου.
– σημαίνει να κατανοείς την ενότητά σου με το Όλον και όλα όσα περικλείει.
– σημαίνει να ζήσεις το σήμερα και να συνειδητοποιείς αυτήν την πραγματικότητα πλήρως.
– είναι να είσαι απαλλαγμένος από τις απατηλές διαμάχες και αποσπάσεις του υλικού κόσμου.
– σημαίνει να ακολουθήσεις την ροή του Όλου.
Το παράδοξο είναι μέρος του Ζεν και η διδασκαλία του. Το παράδοξο παρακινεί τον νου να σκεφτεί πέρα από την ρουτίνα και τον υλικό κόσμο. Βοηθά να αποδεσμευτεί ο νους από τον ορθολογισμό και να αποδεχτεί το ένστικτο. Ισορροπεί το Πνεύμα με την Ψυχή και το Σώμα, κατευθύνοντας στην Αλήθεια που δεν μπορεί να κατανοηθεί μονάχα με ένα από αυτά, αλλά με όλα μαζί.
Επομένως το Ζεν είναι:
– Τίποτα και όμως όλα
– Άδειο και όμως γεμάτο
– Περιβάλει τα πάντα και περιβάλλεται από τα πάντα
– Η αρχή και το τέλος