H AYΤΟΓΝΩΣΙΑ ΤΟΥ ΔΑΣΚΑΛΟΥ – ΠΡΟΠΟΝΗΤΗ

H AYΤΟΓΝΩΣΙΑ ΤΟΥ ΔΑΣΚΑΛΟΥ - ΠΡΟΠΟΝΗΤΗ

Αν ο Δάσκαλος δεν γνωρίζει τον εαυτό του, πώς θα μπορέσει να καθοδηγήσει τους μαθητές – τριές του (αθλητές – τριές);

Ο Δάσκαλος μπορεί να βελτιώσει την αυτογνωσία του με δυό τρόπους:

1ον: Με το να παρακολουθεί τον εαυτό του και να προσπαθεί να κατανοήσει τις αντιδράσεις και τα αισθήματά του. Αυτό δεν είναι εύκολο. Αρκετοί Δάσκαλοι, όταν πρωτοκοιτάξουν τον εαυτό τους, δυσαρεστούνται με την εικόνα που βλέπουν και έτσι σύντομα παραιτούνται.

2ον : Με το να ζητήσει από τους άλλους να σχολιάσουν το πως βλέπουν τον συγκεκριμένο Δάσκαλο και πώς αντιδρούν ως προς αυτόν. Ο δάσκαλος καράτε θα συναντήσει δύο βασικά εμποδια, στην πορεία του για να γνωρίσει τον εαυτό του.

Το πρώτο έχει σχέση με το είδος και τη φύση της τέχνης – αθλήματος. Ο έντονος ανταγωνισμός που χαρακτηρίζει το καράτε έχει μια παράξενη δυναμική. Ο Δάσκαλος θα πρέπει να πάρει τη θέση του, που είναι καθαρά βοηθητική και συμβουλευτική και να βγει έξω από τους κανόνες του ανταγωνισμού.

Το δεύτερο εμπόδιο που ο Δάσκαλος θα πρέπει να υπερπηδήσει, έχει σχέση με τα κατάλοιπα και τις φαντασιώσεις του για τον «ρόλο του Δασκάλου», που καλλιέργησαν για τον εαυτό τους οι ανατολίτες πρώτοι δάσκαλοί μας. Φαντασιώσεις και θεωρητικό υπόβαθρο πέρασαν, σε μας τους δυτικούς, με κακό τρόπο (αφού δεν ήταν μέρος της πολιτισμικής μας παράδοσης), τις περισσότερες φορές παράγοντας «περίεργα» άτομα και λειτουργώντας ανασταλτικά στο φτιάξιμο μιας υγιούς και ισορροπημένης σχέσης με τους μαθητές μας.

α) Ο ανταγωνισμός Δασκάλου – μαθητή.

Η αγωνιώδης προσπάθεια να μείνει μόνιμα στο προσκήνιο ο Δάσκαλος (που πιθανόν να ήταν ένας πρώην καλός αθλητής), δημιουργεί συχνά τριβές με τους μαθητές του. Πολλές φορές, ο Δάσκαλος αρνείται να κατανοήσει τον νέο του ρόλο. Ο ρόλος του πια είναι ο ρόλος του «αφανούς ήρωα», καθαρά βοηθητικός. Η γνώση και η στάση του θα πρέπει να βοηθήσουν έναν νέο αθλητή, να ξεπεράσει αυτό που ήταν ο ίδιος παλιότερα.

Αρνείται, ακόμα, ο Δάσκαλος να κατανοήσει στοιχειώδεις νόμους της φύσης. Ότι, δηλαδή, δεν μπορεί να είναι μόνιμα ο καλύτερος μαχητής, διότι η ηλικία, προχωρώντας, έχει πάντα μια φθοροποιό δύναμη.
Ίσως, ακόμα, ο εγωκεντρισμός μερικών Δασκάλων και ακόμα η χαμηλή τους αυτοεκτίμηση σε σχέση και με την ανταγωνιστικότητα του τέχνης – αθλήματος, να οδηγεί μερικούς Δασκάλους να φτάνουν να ανταγωνίζονται έμπρακτα τους μαθητές τους. Η αθλητική καριέρα του Δασκάλου, αν είναι εν ενεργεία, ή αν εχει τελειώσει, δεν θα πρέπει να παρεμβαίνει και να επηρεάζει τον ρόλο του. Πρέπει να βοηθήσει τον μαθητή – αθλητή να ανέβει και αυτό δεν μπορεί να γίνει αν δεν υπάρχει αλληλοσεβασμός.

β) Ο Δάσκαλος σφραγίδα

Τι ήταν ο «δάσκαλος» για τους παλαιότερους;

Ένας απόμακρος ανατολίτης, που όλη του η συμπεριφορά και ο μυστικισμός που ο ίδιος καλλιεργούσε, του έδιναν το αλάθητο και τον καθιστούσαν έναν πάνσοφο, ανάμεσα σε ανθρώπους που δεν ήξεραν ούτε την αλφάβητο! (Όσο και αν προχωρούσαν τεχνικά ή και πνευματικά).
Δεν είναι του παρόντος να καθορίσουμε, ακριβώς, το ποσοστό των επιστημονικών γνώσεων που κατείχαν αυτοί οι άνθρωποι, γύρω από το άθλημά μας. Το σίγουρο όμως είναι ότι δημιούργησαν μία απρόσιτη εικόνα του εαυτού τους, πίσω από την οποία εύκολα μπορούσαν να οχυρωθούν, κωφεύοντας και εθελοτυφλώντας μπροστά στα τυχόν λάθη τους.

Το χειρότερο, όμως, ήταν ότι η εικόνα αυτή έλκυε πολλούς από τους δυτικούς. Οι πρώτοι εκπλήρωσαν έναν ιστορικό ρόλο με το συγκεκριμένο στυλ εξουσίας. Όταν άρχισαν να αποτελούν τροχοπέδη για την περαιτέρω ανάπτυξη του αθλητικού καράτε, τέθηκαν στο περιθώριο. Η εικόνα του πάνσοφου και αλάθητου, όμως, παρ’ όλο που περιόριζε την ελεύθερη κριτική και τον διάλογο, έλκυε τους δυτικούς που ήθελαν να γίνουν «Χαλίφης στη θέση του Χαλίφη». Το να φαντάζονται όμως τον εαυτό τους όπως δεν ήταν, τους οδηγούσε μακριά από τους προβληματισμούς των αθλητών τους και διατάραζε τη σχέση τους μαζί τους.Τους έκανε, ακόμα, αυταρχικούς, στην προσπάθειά τους να κρατήσουν αυτήν την εικόνα και χάλαγε τον αυθορμητισμό των αθλητών, παράγοντα απαραίτητο στο σύγχρονο καράτε.

Η σχέση Δασκάλου – μαθητή θα πρέπει να ξεφύγει από τις μυστικιστικές φόρμες ανατολικού τύπου και να δομηθεί με νέους, «κατανοητούς» όρους, σύμφωνα με το δικό μας πολιτιστικό πλαίσιο και τη δική μας ψυχοσύνθεση.

Απόσπασμα από το άρθρο του Σάββα Μαστραππά Η αναγκαιότητα της αθλητικής ψυχολογίας στο σύγχρονο αγωνιστικό Καράτε